Dünyanın en ucuz para birimleri sıralaması 2024
Birçoğu en pahalı, istikrarlı ve güçlü dünya para birimlerini iyi biliyor. Peki ya, değerlendirmeyi ters çevirir ve en ucuz para birimleri listesine bakarsak? Onların isimlerini ve nerede dolaşımda olduklarını kim biliyor?
İngiliz Sterlini, İsviçre Frangı, ABD Doları, Avrupa Euro`su ve diğerleri (ayrıntılar için, listeye bakın. 10 en pahalı para birimi). Bu para birimleri, daha doğrusu, onları üreten ülkeler liderlik etmekteler.
Ancak en ucuz para birimlerinin listesi her gün değişiyor ve ülkelerdeki, hem de tüm dünyadakı ekonomik durumun keskin değişmesi sebebiyle en ucuz para birimleri listesinde kimin liderlik ettiğini belirlemek yeteri kadar zor.
Bununla birlikte, belirli bir dizi ve devalüe edilmiş milli para birimlerinin listesi ayırt edilebilir, bu nedenle, dünyadaki en ucuz 10 para biriminin lira ve dolara karşı oranını gözden geçiriyoruz.
Kur oranı makalenin yazılma anına sabitlenmiştir 2 Mart 2024.
#1 – İran rialı (Iranian Rial) (~514.000 IRR/USD)
Para birimi kodu – IRR.
İran rialı oranları:
1 TRY = 2.179 IRR (Türk Lirası İran rialı).
1 USD = ~514.000 IRR (ABD Doları İran rialı – karaborsa).
1 USD = 42.285 IRR (ABD Doları İran rialı – resmi oran).
Dünyadaki ilk en ucuz para birimi İran Riyalidir. Devalüasyonu 1979’da, belirsiz koşullardan dolayı birçok şirketin ülkeyi terk etmesiyle İslam Devrimi’nden sonra başladı. Sonrasında İran-Irak savaşı ve ülkenin nükleer programından ötürü gelen yaptırımlar geldi. İran hükumeti vatandaşlarının yabancı para birimlerine olan erişimini de kısıtladı ve bu durum da kara borsanın hareketlenmesine yol açtı. Tüm bunlar ekonomiye zarar verdi ve paranın değerini %400 kadar azalttı.
2015 yılında İran hükumeti ABD, Fransa, Birleşik Krallık, Çin, Rusya ve Almanya’yla yaptırımların hafifletilmesi şartıyla bir nükleer antlaşma imzaladı. Bu anlaşma ekonomiyi hafifletti ve daha istikrarlı bir hale getirdi.
Ancak, 2018 yılında ABD, İran’ın nükleer programına devam ettiğini iddia etti. Yaptırımlar daha da ağırlaştı ve ülkenin dünya emtia piyasalarına olan erişimini kısıtladı. İran, yıllık gelirinin %69’unu oluşturan petrolü dışarıya satamaz hale geldi. Bu durum milli bütçesinde kritik bir açığa sebep oldu. Yaptırımlar aynı zamanda sanayileri, petrokimyayı ve madenciliği de kapsıyor.
Mayıs 2020’ye kadar İran hızla artan enflasyonla karşı karşıya kaldı ve para birimi %600 değer kaybetti. Bu yüzden hükumet Riyalden Tümene geçti ve görünür değerinden dört sıfırı attı. Örneğin, eski 10,000 riyali 1 tümene eşit.
#2 – Vietnam dongu (Vietnamese Dong) (23.387 VND/USD)
Para birimi kodu – VND.
Vietnam dongu oranları:
1 TRY = 1.204 VND (Türk Lirası Vietnam dongu).
1 USD = 23.387 VND (ABD Doları Vietnam dongu).
Dünyanın ikinci en zayıf para birimi- Vietnam dongu.
Vietnam merkezleşmiş ekonomiden piyasa ekonomisine geçen zor bir reform süreci geçiyor, bu nedenle şu anda ülkenin para birimi değerini kaybetmiş durumda.
Uzmanlar, Vietnam hükümetinin doğru yolda olduğunu ve yakın zamanda Asia komşularını yakalayabileceklerini söylüyorlar.
#3 – Sierra-Leone leonesi (Sierra Leonean Leone) (22.418 SLL/USD)
Para birimi kodu – SLL.
Sierra-Leone leonesi oranları:
1 TRY = 1.157 SLL (Türk Lirası Sierra-Leone leonesi).
1 USD = 22.418 SLL (ABD Doları Sierra-Leone leonesi).
Sierra-Leone- Afrikada yerli para biriminin değerinde de kendini gösteren bir çok ciddi deneyimler yaşamış çok fakir bir ülke. Yakın geçmişte ülkede savaş olmuş, ölümcül Ebola virüsü hüküm sürmüştür.
#4 – Laos kipi (Lao or Laotian Kip) (17.274 LAK/USD)
Para birimi kodu – LAK.
Laos kipi oranları:
1 TRY = 890 LAK (Türk Lirası Laos kipi).
1 USD = 17.274 LAK (ABD Doları Laos kipi).
Laos kipi- bu listede devalüe etmemiş, başından beri düşük bir değerle bırakılmış tek para birimi. Ayrıca, 1952 yılı piyasaya sürülmesinden bu yana, para birimi dolara karşı güçlenme göstermiş ve bu güne kadar performasını artırmaya devam ediyor.
#5 – Endonezya rupiahı (Indonesian Rupiah) (14.946 IDR/USD)
Para birimi kodu – IDR.
Endonezya rupiahı oranları:
1 TRY = 770 IDR (Türk Lirası Endonezya rupiahı).
1 USD = 14.946 IDR (ABD Doları Endonezya rupiahı).
Endonezya Güneydoğu-Asya`da ekonomik olarak istikrarlı ve gelişmiş bir ülke olmasına rağmen, para birimlerinin değeri çok az. Ülkenin idari organları milli para biriminin güçlendirmek için tüm önlemleri alıyorlar, ancak şu an için bu önlemler sadece anlamsız değişikliklere yol açıyor.
#6 – Özbek sumu (Uzbek Sym) (11.403 UZS/USD)
Para birimi kodu – UZS.
Özbek sumu oranları:
1 TRY = 587 UZS (Türk Lirası Özbek sumu).
1 USD = 11.403 UZS (ABD Doları Özbek sumu).
1 Temmuz 1994 tarihinde, Özbekistan Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile 1 ile 1.000 arası kupon arasında modern sum piyasaya bırakıldı.
Para politikasının serbestleşmesinin sonucu olarak, 5 Eylül 2017'den bu yana, ABD dolarına göre toplam döviz kuru 1 ABD Doları = 8.100 arasında ve tahmini 1 ABD Doları başına 8.000-8.150 sum arasında değişiyor.
#7 – Gine Cumhuriyeti Frangı (Guinean Franc) (8.609 GNF/USD)
Para birimi kodu – GNF.
Gine Cumhuriyeti Frangı oranları:
1 TRY = 443 GNF (Türk Lirası Gine Cumhuriyeti Frangı).
1 USD = 8.609 GNF (ABD Doları Gine Cumhuriyeti Frangı).
Yüksek enflasyon, artan yoksulluk ve haydutluğun refahı nedeniyle, Afrika ülkesi Gine'nin para birimi çok düşük bir kur oranına sahip.
Altın, pırlanta, aluminyum gibi doğa hediyelerini göze alırsak, bu ülkenin para biriminin daha yüksek değere sahip olması gerekirdi.
#8 – Paraguay Guaranisi (Paraguayan Guarani) (7.128 PYG/USD)
Para birimi kodu – PYG.
Paraguay Guaranisi oranları:
1 TRY = 367 PYG (Türk Lirası Paraguay Guaranisi).
1 USD = 7.128 PYG (ABD Doları Paraguay Guaranisi).
İkinci en fakir Güney Amerika ülkesi Paraguay, felakete yol açan ekonomik bir durumda – enflasyon, yolsuzluk, düşük eğitim, yoksulluk sınırının altında yaşayan çok sayıda insan, iş eksikliği vb.
Parauaydan pamuk ve soya fasulyesi ihraç olunuyor, ama bu ülkeyi sağlamak için pek yeterli değil.
#9 – Kolombiya pesosu (4.526 COP/USD)
Para birimi kodu – COP.
Kolombiya pesosu oranları:
1 TRY = 233 COP (Türk Lirası Kolombiya pesosu).
1 USD = 4.526 COP (ABD Doları Kolombiya pesosu).
Kolombiya Pezosu, Kolombiya Cumhuriyeti'nin ulusal para birimidir. Bu para birimi ilk olarak 1810'da tanıtıldı.
Kolombiya pezosu çeşitli zamanlarda Fransız frangı, İngiliz sterlini ve ABD dolarına sabitlendi.
Bugün itibariyle, Kolombiya pesosu piyasaya sürülmesinden bu yana yaklaşık 3.000 kez değer kaybetti.
#10 – Kamboşya rieli (Cambodian Riel) (4.065 KHR/USD)
Para birimi kodu – KHR.
Kamboşya rieli oranları:
1 TRY = 209 KHR (Türk Lirası Kamboşya rieli).
1 USD = 4.065 KHR (ABD Doları Kamboşya rieli).
Kamboçya Rieli, Güneydoğu Asya'daki monarşik Kamboçya devletinin para birimidir.
Para birimi 1955'te Çinhindi piastrının yerine geçmiştir. Riel başlangıçtan düşük bir para birimi idi ve yabancı para birimlerini tercih etmeye karar veren yerel halk arasında bile popüler değildi.
Bugün Kamboçyalıların çoğu para birimi olarak ulusal para biriminin konumunu daha da kötüleştiren Amerikan dolarını kullanmayı tercih ediyor.
İlk 10'da olmayan para birimleri veya nominal değerlenme geçen para birimleri
Nominal değerlenme- genellikle hiperenflasyon sonrası, para birimini dengelemek ve hesaplamaları basitleştirmek amacıyla banknotların nominal değerinin değiştirilmesidir.
Nominal değerlenme zamanı eski banknotlar, kural olarak, daha küçük nominale sahip yenilerine değiştiriliyor.
Bununla bağlı bazı para birimleri yukarıdaki listeden çıktı.
Uganda şilini (Ugandan shilling) (3.499 UGX/USD)
Para birimi kodu – UGX.
Uganda şilini oranları:
1 TRY = 258 UGX (Türk Lirası Uganda şilini).
1 USD = 3.499 UGX (ABD Doları Uganda şilini).
1966 yılında ilk kez doğuafrikan şilininin yerine geçen Uganda şilini ortaya çıktı. Sonuncusu Kenya, Uganda, Tanganika ve Zanzibarda resmi ödeme araşı olarak kullanılıyordu.
Dolaşımda gösterilen nominalde banknotlar var: 1.000, 2.000, 5.000, 10.000, 20.000 and 50.000.
Uganda şilini nispeten istikrarlı para birimidir. Son bir kaç yılda onun değeri 5%-den fazla azalmamıştır.
Venezüella bolivarı (Venezuelan Bolívar)
Para birimi kodu – VES (eski kod – VEF).
Venezüella bolivarı oranları:
1 USD = 4.000.815 VES (ABD Doları Venezüella bolivarı – nominal değerlenmeye kadar).
COVID-19’dan Venezüella bolivarı lumsuz yönde aşırı etkilenmiştir ve bu yüzden 2020’de değeri rekor seviyelere düşmüştür. Bu para birimi aynı zamanda dünyanın en çok enflasyona uğramış olanıdır.
Bolivarın değişikliği Ekim 2021’de gerçekleşti.
Sao Tome ve Principe dobrası (Sao Tomean Dobra)
Para birimi kodu – STD.
Sao Tome ve Principe dobrası oranları:
1 USD = 22.511 STD (ABD Doları Sao Tome ve Principe dobrası – nominal değerlenmeye kadar).
! Ocak 2018 yılında ülkede nominal değerlenme gerçekleştirildi: 1.000 eski dobra (STD) 1 yeni ile değiştirildi (STN).
Afrika'nın batısındaki iki küçük ada – Sant Tome ve Principe, temel olarak kakao, kahve ve hindistan cevizi tedarikinde bulunuyor, ancak bu ülke ekonomisinin gerekli seviyede tutulması için yeterli değil.
Son zamanlarda San-Tome adasında petrol yatakları bulundu, bu nedenle yakın zamanda Dobra önemli ölçüde güçlenebilir.
Belorus rublesi (Belarusian Ruble)
Para birimi kodu – BYR.
Belorus rublesi oranları:
1 USD = 24.155 BYR (ABD Doları Belorus rublesi – nominal değerlenmeye kadar).
Beyaz Rusyada 1 temmuz nominal değerlenmeden sonra 2016 yılının sonuna kadar 2000 ve 2009 yılı banknotları paralel olarak dolaşımdaydı ve ödeme zamanı kısıtlama olmadan kabullenmesi şartdı. 2017 yılının başından itibaren, Beyaz Rusya tamamen yeni banknotların kullanımına geçti.
Beyaz Rusyada eski banknotların değişimi düzenlenmiş. Eski paraları Milli Bankada, Beyaz Rusya Cumhuriyetinin bankaları ve banka dışı kredi-finans kuruluşlarında 1 ocak 2017 yılından 31 aralık 2019 yılı dahil yenilerine değişmek mümkün.
Para birimleri neden değer kaybediyor?
Çoğu durumda, devlet para birimleri ülkedeki zor ekonomik durumla alakalı ucuzlar. Bu enflasyonun artması ve ödeme bakiyelerinde açığa neden oluyor.
Bunun nedeni, askeri operasyonlar, GSYH’nın azalması, ihracatın temeli olan emtiaların değer kaybetmesi, nüfusun alım gücünün düşmesi, kredi programlarının sertleşmesi, ülkedeki siyasi istikrarsızlık, vb.gibi ülke ekonomisi için olumsuz durumlardan kaynaklanabilir.
Devalüasyon (para biriminin değer kaybetmesi) genellikle ülke liderliğinin yanlış düzenlenmiş para politikası ve düzenleyici kurumların (ulusal bankalar) ilgili kararları ile ilişkilendiriliyor.
